|
|
|
Energie besparen: temperatuurverdeling in de serre
Uniform klimaat
Een gelijkmatige gewasontwikkeling vraagt om een uniform klimaat in de serre. Een uniforme partij heeft verschillende voordelen. Ten eerste kan het steeds op dezelfde manier worden behandeld. Ten tweede leidt het tot optimale resultaten met een minimum aan energieverbruik. Vooral in de wintermaanden (bij hoge buistemperaturen) stelt men vaak grote verschillen vast in de gewasontwikkeling. Het inschakelen van circulatieventilatoren kan deze verschillen verkleinen. Hierbij wordt de zoektocht naar de eigenlijke oorzaak van het probleem vaak vergeten. Wellicht omdat deze vaak moeilijk vast te stellen is. Toch is het belangrijk de oorzaak te achterhalen. Eens men de duur en de plaats van de te hoge (of te lage) temperatuur kan achterhalen, kan men aangepaste acties ondernemen. Mogelijke oorzaken:
|
|
De huidige energiecrisis dwingt de tuinder aandacht te besteden aan temperatuurverdeling. In de literatuur vinden we naast een hogere productie (tot 5%) ook een energiebesparing van 10% terug als winst bij een egaler temperatuurverdeling. De energiebesparing komt voornamelijk tot stand door het verlagen van de stooktemperatuur bij een kleinere horizontale temperatuurgradiënt.
Horizontale temperatuurverschillen
Horizontale temperatuurverschillen hebben een sterke invloed op de groei en de productie van een gewas. Horizontale verschillen kleiner dan 1,5°C zijn een eis binnen het Nederlands certificatieschema van een Groen Label Kas. Een verschil van 2-3 °C is een matige verdeling en een verdeling groter dan 3°C is een slechte verdeling (voorwaarde: buistemperatuur minimum 60°C). Het is dus belangrijk om eerst deze verschillen vast te stellen. Deze vaststelling kan gebeuren door manueel in de serre te gaan meten. Men kan hierbij gebruik maken van flesjes gevuld met water, of men kan het wortelmedium gebruiken. Beiden bufferen de ruimtetemperatuur waardoor een grotere oppervlakte binnen een relatief kort tijdsbestek kan worden opgemeten. Het is belangrijk op te merken dat het hier gaat om een momentopname. Men krijgt aan de hand van deze meting een eerste zicht op de problemen. Een goed sluitend horizontaal scherm kan de horizontale temperatuurverschillen verkleinen omdat warmtevraag en plaatselijke warmteverliezen door het dak afnemen. Het niet goed sluiten van een scherm of een ongelijke kier zijn echter vaak oorzaak van de temperatuurverschillen.
Horizontale temperatuurverschillen
Horizontale temperatuurverschillen hebben een sterke invloed op de groei en de productie van een gewas. Horizontale verschillen kleiner dan 1,5°C zijn een eis binnen het Nederlands certificatieschema van een Groen Label Kas. Een verschil van 2-3 °C is een matige verdeling en een verdeling groter dan 3°C is een slechte verdeling (voorwaarde: buistemperatuur minimum 60°C). Het is dus belangrijk om eerst deze verschillen vast te stellen. Deze vaststelling kan gebeuren door manueel in de serre te gaan meten. Men kan hierbij gebruik maken van flesjes gevuld met water, of men kan het wortelmedium gebruiken. Beiden bufferen de ruimtetemperatuur waardoor een grotere oppervlakte binnen een relatief kort tijdsbestek kan worden opgemeten. Het is belangrijk op te merken dat het hier gaat om een momentopname. Men krijgt aan de hand van deze meting een eerste zicht op de problemen. Een goed sluitend horizontaal scherm kan de horizontale temperatuurverschillen verkleinen omdat warmtevraag en plaatselijke warmteverliezen door het dak afnemen. Het niet goed sluiten van een scherm of een ongelijke kier zijn echter vaak oorzaak van de temperatuurverschillen.
Verticale temperatuurverschillen
Als tuinder is het belangrijk om vooral in de lichtarme (koudere) periode oog te hebben voor de groei van de kop van de plant. Er ligt dus een focus op het groeipunt. Vaak ligt dit een heel eind van de verwarming en heeft men geen idee van de verticale temperatuurverdeling. Zeker wanneer we een dichtere bladmassa krijgen die het verticaal luchttransport afgeremd. Een groeibuis tussen het gewas kan de temperatuur verhogen maar kan tevens de verdamping stimuleren. Deze hogere luchtvochtigheid in combinatie met een grote verticale temperatuurgradiënt heeft nadelige gevolgen. Het is best mogelijk dat de koudste plaatsen onder het dauwpunt komen te liggen. Condensatie op plantendelen is het gevolg. (bij 20 °C en 85% RV ligt het dauwpunt op 17,5 °C).
Als tuinder is het belangrijk om vooral in de lichtarme (koudere) periode oog te hebben voor de groei van de kop van de plant. Er ligt dus een focus op het groeipunt. Vaak ligt dit een heel eind van de verwarming en heeft men geen idee van de verticale temperatuurverdeling. Zeker wanneer we een dichtere bladmassa krijgen die het verticaal luchttransport afgeremd. Een groeibuis tussen het gewas kan de temperatuur verhogen maar kan tevens de verdamping stimuleren. Deze hogere luchtvochtigheid in combinatie met een grote verticale temperatuurgradiënt heeft nadelige gevolgen. Het is best mogelijk dat de koudste plaatsen onder het dauwpunt komen te liggen. Condensatie op plantendelen is het gevolg. (bij 20 °C en 85% RV ligt het dauwpunt op 17,5 °C).
|
Temperatuursaudit
Vanuit het GlasReg project is een programma met passende sensoren ontwikkeld om zowel een horizontale als een verticale temperatuur-audit uit te voeren. Tot 250 metingen kunnen online per minuut worden uitgelezen en opgeslagen. Na een meetcampagne van 3 dagen kan een analyse gebeuren van de resultaten en een geïndividualiseerd advies worden gegeven. Een eerste analyse gebeurt op basis van lijngrafieken van individuele of gemiddelde waarden. Vervolgens kan aan de hand van horizontale en verticale prints aangegeven worden waar verbeter punten kunnen komen te liggen. |
|